Cysterski folwark klasztorny w Kopytowej. XII ? XVIII wiek.
W I połowie XII wieku Kopytowa była śródleśną osadą należącą do protoplastów rycerskiego rodu ze Skotnik pieczętującego się herbem Bogoria. W roku 1185 wieś Kopytowa razem z kluczem posiadłości Bogoriów znajdujących się w ziemi żmigrodzkiej i kotlinie jasielskiej, została nadana klasztorowi cystersów w Koprzywnicy. Darowane zakonowi posiadłości Bogoriów skupione na wschodnich rubieżach Małopolski w kasztelanii bieckiej zlokalizowane były wzdłuż szlaku wiodącego z Koprzywnicy do Bardiowa. W Bardiowie pod koniec XII wieku opactwo koprzywnickie założyło swoją najdalej wysuniętą na południe ekspozyturę przy kościele św. Idziego.
W początkach XIV wieku część podkarpackich cysterskich wsi klasztornych znalazła się w rękach króla Kazimierza Wielkiego. W roku 1348 roku zasadźca Mikołaj z Kopytowej dostał od króla Kazimierza Wielkiego pozwolenie lokacji wsi Kopytowa na obszarze 40 łanów na prawie magdeburskim. W roku 1354 król sprzedał Bogoriom Kopytową wraz z Łubnem i Łajscami, zwalniając te wsie od jurysdykcji urzędników królewskich.
W roku 1388 Bogoriowie sprzedają Kopytową klasztorowi cysterskiemu w Koprzywnicy. Od tego czasu prawa i obowiązki sołtysa i kmieci określają kolejni opaci koprzywniccy, a we wsi znajdują się dwa folwarki: klasztorny i sołtysi. Kopytowa jako wieś klasztorna, przez kilka wieków stanowi część rozległego kompleksu dóbr cysterskich na Podkarpaciu, stanowiących zaplecze gospodarcze klasztoru koprzywnickiego. W roku 1581 cysterski folwark klasztorny w Kopytowej zajmuje 6,5 łana, zaś folwark sołtysi 1 łan. W obrębie folwarcznego założenia cysterskiego znajdowała się siedziba mandatariusza, która miała charakter dworu.
Cechy fizjograficzne zachowanego do dziś założenia dworskiego w Kopytowej, wskazują na to, że znajduje się ono w miejscu dawnego folwarku klasztornego. Specyficzna lokalizacja dworu w obniżeniu terenu, w otoczeniu zabudowań gospodarczych oraz układ hydrograficzny typowy dla grangii cysterskich zdają się potwierdzać to przypuszczenie. Folwark ulokowano na terenie nizinnym, obfitującym w wodę z pobliskiej rzeki. Czytelne są ślady regulacji zastanego układu hydrograficznego w postaci trzech stawów usytuowanych na różnych poziomach. Obecność dworu w Kopytowej w XVII wieku potwierdza źródłowy zapis w bieckich księgach wójtowskich z roku 1659 mówiący o grupie 40 beskidników, którzy obrabowali dwór w Kopytowej, podobnie jak okoliczne dwory w Żeglcach, Rogach, Odrzechowej, Zyndranowej, Łękach i Siedliskach. Rozplanowanie założenia folwarcznego w Kopytowej i lokalizacja dworu widoczna jest na austriackiej mapie majora F. Miega, wykonanej po połowie XVIII wieku.
Kopytowa – założenie dworsko-folwarczne w parku krajobrazowym. XIX ? XX wiek.
Klasztorna wieś Kopytowa znajdująca się w kasztelanii bieckiej w województwie krakowskim, w roku 1772 znalazła się w zaborze austriackim. Jako mienie klasztoru cystersów Kopytowa została w roku 1783 włączona do austriackich dóbr kameralnych, a następnie wystawiona na licytację.
W 1799 roku od rządu austriackiego kupił Kopytową Mikołaj Kotarski herbu Pniejnia. W latach 1830 ? 1854 Kopytową przejął syn Mikołaja, Joseph Ritter von Kotarski. Mieszkał on we dworze wraz z żoną Gryzeldą z Przeciszewskich. Kotarscy dokonali rozbudowy XVIII- wiecznego modrzewiowego dworu, powiększając jego bryłę w kierunku południowym. Zachowano pocysterskie kamienno-ceglane, sklepione piwnice i zrębowe ściany starego dworu wraz z konstrukcją dachową. W tym czasie nastąpiła także modernizacja pocysterskich ogrodów folwarcznych o charakterze użytkowym i przekształcenie części zieleni wokół dworu w park krajobrazowy.
Kiedy w roku 1868 na drodze dziedziczenia Kopytowa stała się własnością Stanisława Kotarskiego, marszałka jasielskiej Rady Powiatowej, folwark został oddany w dzierżawę Janowi Szarocie. Zamieszkuje on we dworze wraz z liczną rodziną w latach 1870-1894. Po roku 1894 Kopytową kupują Bolesław Jordan Rozwadowski i jego małżonka Eligia z Kunaszowskich herbu Radwan. W roku 1904 od Rozwadowskich dwór i folwark kupują Benedykt Malinowski i Bartłomiej Ciba. W roku 1914 kolejnym właścicielem zostaje Apolinary Brzeski z pobliskiego Zręcina. Po jego śmierci w 1918 r. dwór przechodzi w ręce córki Marii z Brzeskich i jej męża sędziego Franciszka Trznadla. Maria Trznadlowa mieszka we dworze do roku 1965, a w jej rękach jest część majątku obejmująca 30 hektarów.
Muzeum Kultury Szlacheckiej we dworze w Kopytowej. XXI wiek.
Po roku 1965 dwór i park w Kopytowej nie miał szczęścia do kolejnych właścicieli i ulegał stopniowej dewastacji. Kilkaset drzew parkowych wycięto, a we dworze urządzono oborę i stajnię. Zrujnowanym obiektem w roku 1996 zainteresował się krośnieński kolekcjoner i pasjonat zabytków Andrzej Kołder. Nie zrażony znacznym stopniem dewastacji zabytku, dostrzegł nieuchwytne dla przeciętnego obserwatora wartości i kupił całość założenia dworsko-parkowego z zamiarem urządzenia w nim prywatnego muzeum.
Obecny kształt zespołu dworskiego w Kopytowej jest efektem ponad 10?letniej pracy nad rewitalizacją dworu i parku. Prace konserwatorskie pozwoliły odtworzyć wygląd siedliska dworskiego w otoczeniu parkowym z zachowaniem przeszło 80% autentycznej substancji zabytkowej. Zarówno forma dachu, jak i kolumnowy portyk wgłębny zostały zrekonstruowane w oparciu o zachowane relikty. Dwutraktowy dom szlachecki z amfiladowym układem wnętrz posiada oryginalne stropy belkowe z tragarzami, parkiety taflowe, a w centralnej części XVIII-wieczny komin nogawicowy. Kolekcjonerska pasja właściciela Kopytowej umożliwiła wyposażenie wnętrz w rzadkie okazy typowo polskich mebli dworskich, tkanin i obrazów, żyrandoli z XIII i XIX wieku. W wystroju dworu dostrzec można szczególne upodobanie twórcy muzeum – Andrzeja Kołdera do ?sarmackich? detali tworzących specyficzną atmosferę wnętrz oraz szlachetnych rzemieślniczo i artystycznie mebli polskiego biedermeieru. Dopełnieniem wnętrza salonu jest trójbarwny, wolnostojący barokowy piec kaflowy dekorowany płaskorzeźbionymi scenami biblijnymi i marmoryzacją. Ten wyjątkowo rzadki eksponat z kolekcji Franciszka i Teresy Starowieyskich został podarowany przez Teresę Starowieyską w roku 2009 dla otwieranego w Kopytowej Muzeum Kultury Szlacheckiej.